W marcu 2025 roku na Netfliksie zadebiutował serial Dojrzewanie (ang. Adolescence) opowiadający historię 13-letniego chłopca, który zabił nożem koleżankę z klasy. Produkcja szybko wzbudziła ogromne kontrowersje — w mediach społecznościowych zarzucono jej twórcom zniekształcanie historii. Internauci sugerują, że fabuła jest oparta na prawdziwym zdarzeniu z udziałem czarnoskórego nastolatka, podczas gdy w serialu główną rolę gra biały aktor. Czy te doniesienia są prawdziwe? Sprawdzamy.
Na platformie X pojawiło się wiele wpisów krytykujących nowy serial Netflixa. Użytkownicy wskazują, że fabuła została rzekomo zainspirowana historią czarnoskórego 17-latka, który w 2023 roku zamordował przyjaciółkę swojej byłej dziewczyny. Oburzenie niektórych widzów wywołał fakt, że w rolę sprawcy wciela się biały aktor. „Zmienili rasę faktycznego zabójcy z czarnego mężczyzny/imigranta na białego chłopca […]. To czysta propaganda wymierzona w białych” — napisał jeden z użytkowników X (ten i następne cytaty – tłumaczenie własne).
Temat ten zyskał rozgłos również wśród polskich użytkowników platformy. Sprawę skomentowali m.in. Wojciech Cejrowski i Tomasz „Gimper” Działowy. Informację udostępnił na Facebooku także Konrad Berkowicz.
Prawdziwa historia?
Na oficjalnej stronie Netflixa opublikowano artykuł poświęcony produkcji. Czytamy w nim, że historia nie jest oparta na prawdziwej osobie ani wydarzeniu. Stephen Graham, jeden z twórców serialu, zaznaczył, że pomysł na fabułę zrodził się z relacji, które słyszał w wiadomościach o młodych chłopcach zamieszanych w przestępstwa z użyciem noża.
„Zdarzył się incydent, w którym młody chłopak [rzekomo] ugodził nożem dziewczynę” — mówi Graham w rozmowie z Tudum. „To mnie zszokowało. Pomyślałem: »Co się dzieje? W jakim stanie jest społeczeństwo, w którym chłopak zabija dziewczynę? Co jest przyczyną tego zdarzenia?« A potem to zdarzyło się znowu, i znowu, i znowu. Zależało mi, żeby zwrócić na to uwagę i zadać pytanie: »Dlaczego to się dzieje dzisiaj? Co się dzieje? Jak do tego doszło?«”
W wywiadzie dla RadioTimes.com Graham opowiedział o kilku wydarzeniach, które zainspirowały powstanie serialu. Wspomniał o morderstwie nastolatki w Liverpoolu oraz o zabójstwie transpłciowej dziewczyny w północnej części Wielkiej Brytanii. Zwrócił też uwagę na sprawę śmierci 15-latki w południowym Londynie. To właśnie tę ostatnią historię niektórzy internauci uznają za główną inspirację dla twórców serialu.
W wywiadzie dla ITV News reżyser Dojrzewania Philip Barantini, powiedział: „To fikcyjna historia, ale inspirowana wydarzeniami, które miały miejsce i które wciąż się zdarzają. Naszym celem było stworzenie dobrego dramatu, który wywoła dyskusję”.
Cherry picking
Krytycy serialu Dojrzewanie posłużyli się techniką zwaną cherry pickingiem. Osoby ją stosujące wybierają tylko takie przykłady, które pasują do ich tezy, ignorując inne, które mogłyby ją podważyć. W tym przypadku spośród historii wybrano jedno z kilku morderstw wymienionych przez twórcę Dojrzewania, którego sprawcą był czarnoskóry nastolatek.
Twórcy serialu podkreślają, że nie jest on oparty na żadnej konkretnej historii, lecz na ogólnym zjawisku coraz powszechniejszego popełniania przestępstw z użyciem noża przez młodych chłopców – co ważne, różnego pochodzenia etnicznego. Twierdzenie, iż produkcja Netflixa oparta jest na historii czarnoskórego dziecka, w którego rolę wciela się biały aktor, uznajemy za nieprawdziwe.
Temat ten weryfikował również serwis Logically Facts.
