Ostatnio w sieci pojawiły się komentarze, że Stany Zjednoczone nie wywiązują się z postanowień Memorandum Budapesztańskiego, nie gwarantując Ukrainie bezpieczeństwa. Informację tę uznajemy za fałszywą, ponieważ w tej umowie nie ma wzmianki o obowiązku ochrony Ukrainy przez państwa zachodu.
Treść memorandum
Memorandum Budapeszteńskie zostało podpisane w 1994 r. przez Ukrainę, Federację Rosyjską, Wielką Brytanię i Stany Zjednoczone. Na mocy umowy Ukraina zrzekła się wszystkich pocisków atomowych na rzecz Federacji Rosyjskiej. Porozumienie to składa się z sześciu artykułów:
- Strony będą szanować suwerenność i integralność Ukrainy w obecnych granicach.
- Żadna ze stron nie użyje siły politycznej, czy militarnej przeciwko Ukrainie w sposób niezgodny z prawem międzynarodowym.
- Strony nie użyją siły ekonomicznej przeciwko Ukrainie w sposób niezgodny z prawem międzynarodowym.
- Strony natychmiastowo zaangażują się w działania rady bezpieczeństwa ONZ w celu udzielenia pomocy Ukrainie w momencie, gdy mocarstwo nuklearne będzie groziło Ukrainie.
- Strony zobowiązują się do nie stosowania broni jądrowej przeciwko państwom nie posiadającym broni nuklearnej, chyba że zostaną zaatakowane przez państwo sprzymierzone z mocarstwem nuklearnym.
- Strony będą się konsultować w momencie gdy pojawią się wątpliwości dotyczące powyższych postanowień.
Warto zauważyć, że żaden z powyższych artykułów nie zobowiązuje Wielkiej Brytanii, ani Stanów Zjednoczonych do udzielenia wsparcia militarnego. Państwa są natomiast zobowiązane do rozwiązywania sporów na forum ONZ.
Czym jest memorandum?
Dokument zaczyna się od słów: Memorandum, co oznacza inny charakter prawny niż traktat. Memorandum of understanding, czyli protokół ustaleń według kilku źródeł (1, 2, 3) nie ma mocy prawnej, a jest jedynie pierwszym krokiem do zacieśniania współpracy. Organizacja Narodów Zjednoczonych bardziej wstrzemięźliwie definiuje memorandum of understanding: “Protokół ustaleń jest instrumentem międzynarodowym o mniej formalnym charakterze”.
