Teoria pięciu języków miłości Gary’ego Chapmana ma pomóc w rozwiązaniu nieporozumień w związkach. Seria jego książek na ten temat zyskała tak dużą popularność, że polecają je nawet psycholodzy jako źródło wiedzy o budowaniu zdrowych relacji. Ale czy rzeczywiście ma ona solidne podstawy naukowe?
Kim jest Gary Chapman?
Pierwsza książka Chapmana Pięć języków miłości ukazała się w 1992 roku i szybko zdobyła popularność. Jak czytamy na stronie internetowej poświęconej koncepcji języków miłości, która administrowana jest przez Love Language Brand, pozycja ta sprzedała się w ponad dwudziestu milionach egzemplarzy i od lat znajduje się na szczytach list bestsellerów, w tym od 2007 roku na najbardziej prestiżowej na amerykańskim rynku liście „New York Timesa”.
To imponujący wynik, który sugeruje ogromne uznanie dla wiedzy autora. Ale skąd właściwie ją czerpał? Na stronie organizacji Focus on the Family, z którą związany jest Gary Chapman czytamy, że nie jest on psychologiem – jego doktorat dotyczy edukacji dorosłych. Studiował w Southwestern Baptist Theological Seminary, instytucji przygotowującej do posługi duszpasterskiej w kościele baptystycznym. Jako wieloletni pastor zboru Calvary Baptist Church w Winston-Salem w 2021 roku świętował 50-lecie swojej działalności. Brak formalnego wykształcenia psychologicznego rodzi pytanie: czy jego porady naprawdę mają naukowe podstawy?
Przysługi, prezenty, wspólne chwile, komplementy i dotyk
Zgodnie z teorią Gary’ego Chapmana, „różni ludzie o różnych osobowościach wyrażają i przyjmują miłość w różny sposób. Dzięki nauce rozpoznawania tych skłonności w sobie i swoich bliskich można zrozumieć przyczynę konfliktów, nawiązać głębszą więź i naprawdę zacząć się do siebie zbliżać” [tłum. autorki]. Chapman uważa, że ludzie często okazują miłość tak, jak sami chcieliby ją otrzymywać. Problemy pojawiają się, gdy partner/-ka preferuje inny sposób wyrażania uczuć.
Na stronie internetowej poświęconej koncepcji Chapmana możemy dowiedzieć się, że każdy z nas ma jeden główny język miłości. Autor wyróżnia pięć podstawowych rodzajów: pomocne gesty, prezenty, wspólne chwile, słowa uznania oraz dotyk. Jak odkryć swój język miłości? Najprostszym sposobem jest wypełnienie krótkiego quizu dostępnego na stronie.
Podczas swojej posługi duszpasterskiej Chapman specjalizował się w doradztwie małżeńskim i pełnił funkcję prowadzącego seminaria małżeńskie [czyli kursy, które mają pomóc parom w pogłębianiu relacji i lepszej komunikacji – przyp. red.]. W książkach poświęconych językom miłości autor dzieli się przykładami z przeprowadzonych seminariów oraz zamieszcza pytania, które pomagają czytelnikom rozpoznać język miłości swój i partnera.
Jeśli na przykład partner często prosi cię, żebyście po obiedzie poszli na spacer, zrobili sobie piknik, wyłączyli telewizję i porozmawiali lub wyjechali dokądś na weekend, to prosi o dobry czas. Pewna żona powiedziała mi, że czuje się zaniedbywana i niekochana, ponieważ mąż rzadko spędza z nią czas. Kiedy daje jej urodzinowe prezenty, jest zdziwiony, że jej nie cieszą. „Prezenty nic nie znaczą, kiedy nie czujesz się kochany” – stwierdziła. Jej mąż w prostocie serca starał się okazać swoją miłość, ale nie mówił językiem miłości swojej żony.
Gary Chapman, 365 dni z językami miłości (2009, wyd.pol. 2021). Tłum. Aleksandra Adamczewska.
Żyłka złota
Na oficjalnej stronie internetowej Chapmana działa sklep internetowy, w którym możemy zaopatrzyć się w produkty mające na celu poprawienie naszej relacji z najbliższymi. Znaleźć w nim można książki i zeszyty ćwiczeń dedykowane dla różnych grup, na przykład dzieci, nastolatków, singli czy mężczyzn.
Oprócz tego mamy możliwość pobrania specjalnej aplikacji na telefon czy materiałów bonusowych.
Hit…
Teoria pięciu języków miłości Gary’ego Chapmana zyskała ogromną popularność i zdobyła zwolenników na całym świecie. Do sukcesu autora przyczyniła się amerykańska gwiazda telewizyjna Oprah Winfrey, która niejednokrotnie gościła Chapmana w swoim talk show.
Przekonanie, że każdy posługuje się jakimś językiem miłości, na tyle zakorzeniło się w świadomości społecznej, że doczekało się memów, zabawnych postów i reinterpretacji na social mediach. Zainspirowało nawet piosenkę Ariany Grande.
Teorie Chapmana zyskały popularność także w Polsce. O pięciu językach miłości pisały m.in. portale Focus.pl i PoradnikZdrowie.pl, a niektórzy psychoterapeuci odwołują się do nich w swojej pracy. Koncepcja ta pojawia się również w licznych wiralowych postach na mediach społecznościowych oraz w działaniach marketingowych marek takich jak Netflix czy Prezentmarzeń.
…czy kit?
Jak podaje Greater Good Science Center (GGSC), ośrodek badawczy działający na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, badania nad teorią języków miłości są nieliczne i nie dostarczają jednoznacznych dowodów na jej skuteczność. Według tej idei rozpoznanie i uwzględnienie języka miłości partnera może prowadzić do większej satysfakcji w związku. Choć podobne założenia występują w innych teoriach dotyczących relacji, empiryczne wsparcie dla koncepcji Chapmana pozostaje niewystarczające.
Nie udowodniono rzetelności i trafności popularnego testu, a inne metody badawcze nie potwierdziły istnienia dokładnie pięciu języków miłości. Jedna z analiz sugeruje nawet, że jest ich sześć. Jednocześnie badacze napotkali trudności w jednoznacznej klasyfikacji odpowiedzi uczestników.
Badania nad wpływem dopasowania języków miłości na satysfakcję w związku przyniosły mieszane wyniki. Część z nich nie wykazała istotnych różnic między parami o dopasowanych i niedopasowanych językach. Jednak jedna z nowszych publikacji wskazuje, że dopasowanie mogło poprawiać satysfakcję zarówno w relacji, jak i w sferze seksualnej.
Dodatkowo, jak zauważa GGSC, tylko dwa badania (Scotti L. Veale i Denise E. Thatcher) analizowały zależność między znajomością języka miłości partnera a satysfakcją w związku – oba wykazały pozytywną korelację. Mimo to dotychczasowe wyniki nie dostarczają jednoznacznego potwierdzenia skuteczności teorii języków miłości.
To skomplikowane…
Podsumowując, pomimo popularności książek Chapmana brakuje badań empirycznych na temat języków miłości, a dotychczasowe prace nie dostarczają mocnych dowodów na poparcie głównych założeń tej teorii. Nie ma jednoznacznych dowodów na to, że każda osoba ma preferowany język miłości, że istnieje dokładnie pięć języków miłości ani że pary są bardziej zadowolone, gdy partnerzy posługują się preferowanym językiem drugiej osoby.
Do możliwych powodów popularności koncepcji języków miłości badacze zaliczają fakt, że pomaga ona zrozumieć kluczowe potrzeby w relacjach, korzysta z przystępnej metafory, którą łatwo odnieść do swojego życia oraz wskazuje prostą drogę do poprawy jakości związku.
W jednym z artykułów zaproponowano alternatywną metaforę, która – zdaniem autorów – lepiej oddaje szeroki zakres badań empirycznych nad relacjami. Zamiast traktować miłość jak język, który należy opanować, warto postrzegać ją jako zrównoważoną dietę – aby stworzyć trwały związek, ludzie potrzebują pełnej gamy niezbędnych „składników odżywczych”.
