W kraju nad Dnieprem robi się głośno na temat rzekomego skandalu korupcyjnego z ministrem obrony narodowej w roli głównej. W sieci pojawiły się pogłoski, że Ołeksij Reznikow został zwolniony za defraudację kwoty aż miliarda dolarów, ale dotychczas nie postawiono mu jeszcze żadnych konkretnych zarzutów. Jakie tak naprawdę są kulisy odwołania go ze stanowiska?
Przeterminowane należności
Niedawno ukraiński ekspert ds. doradztwa politycznego i zwalczania korupcji, Witalij Szabunin, wypowiedział się na temat towarów, które zostały zamówione przez MON dla wojska, a których jeszcze nie dostarczono. W dniu 1 lipca 2023 r. opóźnienia w spłacie zobowiązania w ustalonym terminie wynosiły 33,3 mld hrywien, czyli około miliard dolarów. Tę informację wykorzystali internauci, by stwierdzić, że kwotę tę zdefraudował sam Reżnikow, co doprowadziło do jego zwolnienia.
Zdecydowanie za drogo, Panie Ministrze
Podczas pełnienia funkcji ministra obrony narodowej Ołeksij Reznikow był zamieszany w afery korupcyjne, w tym te dotyczące zakupu żywności, kurtek i agregatów prądotwórczych dla ukraińskiej armii po zawyżonych cenach.
Dziennikarze śledczy z Nashi Groshi twierdzą, że jedzenie dla żołnierzy było kupowane na podstawie podejrzanych umów, z których wynikało, że Ministerstwo płaciło m.in. aż 17 hrywien za jedno jajko. Instytucja broniła się, że była to cena za kilogram, a przy przygotowaniu dokumentów popełniono błędy techniczne. Według rzecznika Ministerstwa ceny jaj od zawsze określane są za pomocą jednostek, co oznaczałoby, że za jedno jajko płacono 3,90-3,99 hrywien. Yuriy Nikolov, założyciel NG, podkreśla jednak, że nie wierzy w wyjaśnienia ukraińskiego MON-u.
Ołeksij Reznikow miał przedstawić posłom umowy zawarte pomiędzy Ministerstwem Obrony a dostawcami usług cateringowych, które obejmują nie tylko zakup żywności, ale również świadczenie usług gastronomicznych. Według dokumentów był to wydatek rzędu 30 milionów hrywien. Co ciekawe wraz z początkiem rosyjskiej inwazji państwo postanowiło ukryć informacje o wszystkich zamówieniach wojskowych, w tym tych dokonanych w poprzednich latach. Po całkowitym ukryciu zamówień Ministerstwo Obrony zamówiło żywność 2-3 razy droższą niż cena rynkowa – i to nie o miliard czy dwa, ale aż o 13 miliardów hrywien.
Analiza zakupu odzieży dla ukraińskiego wojska za kadencji Reznikowa wykazała, że MON wydał na 200 000 kurtek dla żołnierzy i ponad 200 000 par spodni odpowiednio 20 i 30 milionów dolarów. Kurtki miały zapewnić ochronę przed zimnem nawet w bardzo niskiej temperaturze, jednak finalnie wystarczały tylko jako okrycie wierzchnie. Znaleziono również dowody na to, że wartość odzieży zimowej skonfiskowanej na granicy z Mołdawią wynosiła 27 500 dolarów, ale ukraiński urząd celny zgłosił ją jako 375 000 (sic!). Same kurtki miały być zakupione od tureckiej firmy należącej do Ukraińców, z których jeden był bratankiem członka Komitetu Obrony oraz posła partii Sługa Narodu (tej samej, do której należy były minister).
Kontrola przeprowadzona przez Ministerstwo Obrony Ukrainy w sprawie jednostki wojskowej w obwodzie czernihowskim wykazała za to stratę ponad 38,8 milionów hrywien (1,08 miliona dolarów) z budżetu państwa. Jedna z głównych rozbieżności finansowych dotyczyła zakupu agregatów prądotwórczych, których ceny zostały znacząco zawyżone w stosunku do standardów rynkowych. Ponadto, według Ministerstwa wiele generatorów przeleżało w magazynach cały przełom 2022 i 2023 roku, czyli czas, gdy są one najbardziej potrzebne jednostkom wojskowym. Urzędnicy z omawianej jednostki mieli utrudniać organom zewnętrznym prowadzenie dochodzenia w ich sprawie.
Usunięcie Reznikowa
Były minister poinformował wyborców o dymisji za pośrednictwem tweeta na platformie X (wcześniej Twitter). Decyzja Wołodymyra Zełenskiego o zwolnieniu Reznikowa i zastąpieniu go Rustemem Umerowem zainteresowała media. Dziennikarze określili okres urzędowania pierwszego z polityków „dość kontrowersyjny”.
Jak wynika z artykułu opublikowanego 25 sierpnia 2023 roku w serwisie Babel, Reznikow zaproponował szefowej komitetu antykorupcyjnego Anastazji Radinie i dziennikarzowi Michajłowi Tkachowi… zakład. Stwierdził, że jeśli kurtki kupione od tureckiej firmy okażą się jedynie okryciami wierzchnimi, poda się do dymisji. Radina i Tkachow nie przyjęli oferty ministra i skrytykowali całą jego propozycję. Warto dodać, że już 6 września 2023 roku, czyli tydzień po rzekomym zakładzie, Umerow został ogłoszony nowym ministrem. Media podają, że szalę przeważyły wyniki dochodzeń mających powiązać Reznikowa z głośnymi skandalami korupcyjnymi, o których pisaliśmy powyżej.
To w końcu ukradł czy nie?
Ołeksij Reznikow jest bez wątpienia politykiem, wokół którego krąży wiele kontrowersyjnych pogłosek. Zastanówmy się jednak, czy oskarżanie go o przestępstwo w postaci kradzieży miliarda dolarów jest słuszne. Kiedy mężczyzna obejmował stanowisko Ministra Obrony, samą żywność dla wojska zakupiono o około 377 milionów dolarów drożej, niż wynosiła cena rynkowa. Tymczasem cena łączna odzieży, która nie była odpowiednia do panujących warunków pogodowych, wynosiła 33 miliony dolarów. Z kolei strata środków państwowych w związku z zakupem agregatów prądotwórczych po zawyżonej cenie to 1,08 miliona dolarów. Łącznie mowa więc nie o miliardzie, a nieco ponad 411 milionach dolarów. Nie jest to mała suma, ale również nie cały miliard dolarów.
Jeśli pojawią się nowe informacje w sprawie Reznikowa, to zaktualizujemy powyższy artykuł lub wskażemy, gdzie będzie można przeczytać o najnowszych doniesieniach.
