Na portalu X pojawiło się wiele wpisów, które sugerują, że koszt pobytu jednego cudzoziemca w ośrodku w Polsce to prawie 4 tysiące złotych miesięcznie. Ta informacja jest przekazywana najczęściej w kontraście do kwoty najniższej emerytury w Polsce, która ma wynosić niecałe 2 tysiące złotych. Jak te liczby mają się do rzeczywistości? Sprawdziliśmy.
Większość postów na ten temat powołuje się na post portalu Służby w akcji, w którym czytamy:
Małe zestawienie kosztów poniesionych przez Urząd ds. cudzoziemców na utrzymanie i opiekę cudzoziemców za rok 2024.
1. Koszty leczenia cudzoziemców, w tym leczenie szpitalne, analizy, badania, szczepienia: 43 707 075 zł
2. Pomoc socjalna wypłacana w formie pieniężnej: 36 635 392 zł
3. Koszty wyżywienia cudzoziemców systemem zleconym (Catering): 2 693 079 zł
4. Koszty pobytu w ośrodku otwartym – 3 738,09 zł /osoba/ miesięcznie. Część cudzoziemców ucieka z tych ośrodków po nabraniu sił i udaje się dalej na zachód. W 2024 r. takich osób było 3002 cudzoziemców.
Dane: Urząd ds. Cudzoziemców.
Staraliśmy się odnaleźć dane, na które powołuje się post, niestety bez skutku. Zwróciliśmy się z prośbą o komentarz do Urzędu ds. Cudzoziemców oraz o wskazanie źródła, z którego zostały zaczerpnięte te dane. Urząd ds. Cudzoziemców odpowiedział nam, że dane zawarte w poście są poprawne i pochodzą z odpowiedzi na wniosek o udzielenie informacji publicznej. Nie są zatem publicznie udostępnione.
Rzecznik prasowy Urzędu do Spraw Cudzoziemców – Jakub Dudziak – opisał nam, co wchodzi w skład kosztu pobytu w ośrodku otwartym, który wynosi 3738,09 zł na osobę miesięcznie:
W skład kwoty określonej jako „koszty pobytu w ośrodku otwartym” wchodzą:
- utrzymanie ośrodka: zakwaterowanie i wyżywienie, media, prace remontowe, utrzymanie floty transportowej
- usługi: ochrona, pranie, sprzątanie, nauka języka polskiego, edukacyjno-adaptacyjne
- świadczenia dla cudzoziemców
- inne opłaty: podatki, przeglądy, serwis urządzeń itp.
Urząd do Spraw Cudzoziemców
Czym zajmuje się Urząd ds. Cudzoziemców (UdSC)? Na jego stronie czytamy:
Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu z niego, udzielania ochrony międzynarodowej w Polsce oraz udzielania pomocy socjalnej i opieki medycznej osobom ubiegającym się o taką ochronę, udzielania cudzoziemcom azylu oraz udzielania ochrony czasowej, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych dla innych organów.
Według stanu na 1 lipca 2025 roku pod opieką Szefa UdSC znajdowało się 6541 osób, z czego 765 osób (11,7%) zamieszkiwało w otwartych ośrodkach dla cudzoziemców, a pozostałe osoby pobierały świadczenia na samodzielne funkcjonowanie poza ośrodkiem. W ośrodkach najliczniejsze grupy stanowili Rosjanie (35%), Tadżycy (8%), Ukraińcy i Białorusini. Natomiast wśród osób poza ośrodkiem najwięcej jest Ukraińców (43%), Białorusinów (25%), Rosjan (12%), Tadżyków (3%) i Etiopczyków (2%).
Należy zwrócić uwagę, że w Polsce funkcjonują dwa rodzaje ośrodków uchodźczych.
Pierwsze to strzeżone ośrodki dla cudzoziemców prowadzone przez Straż Graniczną – ich mieszkańcy są pozbawieni wolności, nie mogą ich dobrowolnie opuszczać. Znajdują się tam ze względu na toczącą się procedurę deportacyjną albo procedurę o udzielenie ochrony międzynarodowej. Zasady funkcjonowania tych ośrodków i zatrzymywania w nich cudzoziemców opisane są Ustawie o cudzoziemcach. W 2022 roku Straż Graniczna informowała, że koszt utrzymania jednej osoby w takim ośrodku to ok. 2 tysiące zł miesięcznie, w niektórych ośrodkach do ok. 4,6 tysiąca zł miesięcznie.
Drugi rodzaj – czyli placówki prowadzone przez UdSC – to ośrodki otwarte, które można swobodnie opuszczać. W tych ośrodkach cudzoziemcy otrzymują zakwaterowanie, wyżywienie, zwrot kosztów za przejazdy komunikacją publiczną w określonych przypadkach (związanych z postępowaniem o nadanie statusu uchodźcy, badaniami lekarskimi itp.), stałą pomoc pieniężną na zakup środków higieny osobistej (20 PLN miesięcznie), tzw. „kieszonkowe” (50 PLN miesięcznie), jednorazową pomoc pieniężną na zakup odzieży i obuwia (140 PLN) oraz ekwiwalent pieniężny w zamian za wyżywienie dla dzieci do 6 roku życia oraz dzieci realizujących obowiązek szkolny (11 PLN dziennie).
Cudzoziemcy pod opieką UdSC poza ośrodkami otrzymują pomoc w zapewnieniu dostępu do szkół publicznych oraz niezbędnych pomocy dydaktycznych, możliwość bezpłatnej nauki języka polskiego (sale edukacyjne w każdym ośrodku), pomoc w dobrowolnym powrocie oraz opiekę medyczną (opieka lekarzy w ośrodku, leczenie specjalistyczne, opieka psychologiczna).
Wysokość najniższej emerytury
W postach pojawia się informacja, że najniższa emerytura w Polsce wynosi 1709,81 zł. Faktycznie, jak podaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych:
Od dnia 1 marca 2025 r. zostały podwyższone kwoty najniższych emerytur i rent:
- emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renta rodzinna o 97,95 zł, z 1 780,96 zł do 1 878,91 zł,
- renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy o 73,46 zł, z 1 335,72 zł do 1 409,18 zł (…).
Po waloryzacji emerytury i renty w ustawowej najniższej wysokości otrzymuje 399,2 tys. osób (bez osób pobierających emerytury i renty na mocy umów międzynarodowych oraz bez emerytur i rent osób posiadających także prawo do świadczenia rolniczego).
Podane powyżej 1878,91 zł to kwota brutto. Po odliczeniu 9% składki zdrowotnej kwota najniższej emerytury wynosi 1709,81 zł netto, co jest zgodne z liczbą podawaną przez autorów postów.
Podsumowanie
W przestrzeni publicznej pojawiły się budzące emocje informacje na temat kosztów utrzymania cudzoziemców w Polsce. Najczęściej wskazywana kwota – 3738,09 zł miesięcznie za pobyt jednej osoby w otwartym ośrodku – została potwierdzona przez Urząd do Spraw Cudzoziemców i zawierają się w niej utrzymanie ośrodka, usługi, świadczenia dla cudzoziemców i inne opłaty.
Warto podkreślić, że niewielka część (nieco ponad 11%) cudzoziemców pod opieką UdSC przebywa w ośrodkach – większość korzysta ze wsparcia samodzielnie, poza placówkami. Najliczniej korzystające z pomocy UdSC osoby pochodzą z Rosji, Ukrainy, Białorusi i Tadżykistanu.
Dodatkowo, w postach zestawiane są dwa różne typy wydatków: emerytura to bezpośrednie świadczenie pieniężne, natomiast koszt pobytu cudzoziemca obejmuje całkowity koszt utrzymania ośrodka i związanych z nim usług. Kwota 3738,09 zł nie trafia więc bezpośrednio do cudzoziemców.
