Powraca głośny temat z 2013 roku. Internauci po raz kolejny oskarżają polsko-ukraiński zespół Enej o rzekomą nieprzypadkowość jego nazwy. Zdaniem niektórych miałaby ona pochodzić od pseudonimu pułkownika Petra „Eneja” Olijnyka (1909-1946), odpowiedzialnego m.in. za mordy na Wołyniu. Sprawdzamy.
Wpisy na X
28 grudnia 2024 roku Katarzyna Sokołowska, założycielka i przewodnicząca fundacji „Wołyń Pamiętamy”, opublikowała na portalu X wpis o następującej treści: „Ukraińska knajpa Rebernia w Łodzi. Dziwny niepokój ogarnia mnie oglądając te zdjęcia”.
Na dołączonych do posta zdjęciach widać osobę, która przygotowuje żeberka, krojąc je toporkiem. Fotografie pochodzą z facebookowego profilu Rebernii, sieci restauracji wywodzącej się z Ukrainy. Żeberka grillowane na otwartym ogniu są ich najsłynniejszym daniem.
Do wpisu Sokołowskiej odniósł się jeden z użytkowników. „Powinni do tych kotletów przygrywać banderowcy z eneja” ‒ napisał. Do swojego komentarza załączył cztery grafiki zestawiające zespół Enej i ukraińskiego zbrodniarza.
Na jednej z grafik widnieje informacja, że nazwa zespołu Enej pochodzi od pseudonimu pułkownika Petra „Eneja” Olijnyka, który współtworzył oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armi (UPA) i uczestniczył w mordowaniu polskiej ludności na Wołyniu. Ze wspomnień świadków wynika, że Olijnyk słynął z bezwzględności.
Do 18 stycznia 2025 roku wpis Katarzyny Sokołowskiej zdobył 945 tysięcy wyświetleń, 912 polubień oraz 33 komentarze. Komentarz dotyczący zespołu Enej uzyskał natomiast 13,4 tysięcy wyświetleń i 43 polubienia.
Należy zaznaczyć, że nie jest to jedyny wpis, w którym w ostatnim czasie powiązano nazwę grupy z pseudonimem pułkownika Olijnyka. Podobne posty pojawiły się zarówno przed, jaki i po koncercie zorganizowanym 11 listopada 2024 roku przez TVP z okazji 106. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Poniżej przedstawiamy dwa przykłady:
Nazwa pochodzi od Eneja, ale nie tego
Na oficjalnej stronie zespołu Enej można znaleźć informację, że nazwa grupy istotnie pochodzi od Eneja, ale nie jest to ten Enej, który brał udział w rzezi wołyńskiej. Jak czytamy w zakładce „O nas”: „[n]azwa zespołu pochodzi od imienia głównego bohatera „Eneidy” Iwana Kotlarewskiego – Eneja, wesołego kozaka podróżującego po świecie”. Eneida to jedno z najbardziej znanych dzieł kultury naszego wschodniego sąsiada, które zapoczątkowało nowy etap w jej rozwoju. Po publikacji tego poematu Kotlarewski został okrzyknięty ojcem nowoczesnej literatury ukraińskiej.
W wywiadzie udzielonym stacji Kino Polska Muzyka lider i wokalista zespołu Piotr „Lolek” Sołoducha również wskazał Eneidę jako źródło inspiracji dla nazwy grupy.
Oświadczenia zespołu
Jak wspomnieliśmy na początku artykułu, zarzuty dotyczące powiązania nazwy zespołu Enej z przywódcą UPA pojawiły się już w 2013 roku. Był to skutek publikacji felietonu pt. „Enej: dziś potańczysz, jutro odrąbią ci głowę” autorstwa Witolda Gadowskiego. Ponieważ temat szybko zyskał popularność, a głosy krytyki wymierzone w zespół nie ustawały, jego liderzy zdecydowali się wystosować oficjalne oświadczenia. Jedno z nich zamieścił na swoim profilu na Facebooku Mirek „Mynio” Ortyński, basista i wokalista zespołu. Drugie, sygnowane przez Łukasza „Kojro” Kojrysa, menedżera Enej, zostało opublikowane na łamach serwisu CGM.pl. W obu komunikatach przedstawiciele grupy zdementowali pogłoski dotyczące nazwy, jednoznacznie odcinając się od UPA i pułkownika Olijnyka. Poniżej fragment oświadczenia menedżera zespołu:
Nazwa zespołu powstała w 2002 r., kiedy nikt z nas nie miał dostępu do Internetu, by sprawdzić czy nazwa ta ma inne znaczenie. Wokalista zespołu Piotr Sołoducha miał 14 lat, a wybierając tą nazwę, opierał się na wiedzy czerpanej z książek, nie miał zatem pojęcia o istnieniu Petra Olijnyka.
Zespół Enej nie ma nic wspólnego z Petro Olinykiem i nie chce być z nim kojarzony. Uważamy też, że ten człowiek krzywdził innych ludzi, był zbrodniarzem, a my jako zespół uważamy to za haniebne. Podobne zdanie wyrażamy w stosunku do UPA, którą uznajemy za organizację zbrodniczą (…) [pogrubienia – Pravda].
Werdykt
Stwierdzenie, że nazwa zespołu Enej pochodzi od pseudonimu ukraińskiego dowódcy Petra „Eneja” Olijnyka, jest fałszywe. Członkowie grupy zgodnie twierdzą, że odnosi się ona do imienia jednego z bohaterów Eneidy, poematu Iwana Kotlarewskiego. Oskarżeniom zaprzeczyli już w 2013 roku – publicznie odcięli się od pułkownika Olijnyka oraz jego działań na Wołyniu.
