W połowie czerwca 2025 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Projekt wywołał liczne komentarze, powodując lawinę artykułów oraz wpisów w mediach społecznościowych.
Wśród stwierdzeń przedstawionych przez publikujących znalazły się m.in. tezy o konieczności dobudowania wind w już istniejących budynkach oraz informacje, że za windy w blokach płacić będą ich mieszkańcy. Sprawdzamy, czy stwierdzenia te znajdują potwierdzenie w zapisach rozporządzenia.
Czy we wszystkich budynkach trzeba zamontować windy?
Zgodnie z § 2 ust. 1. projektowanego rozporządzenia „Przepisy działów I–XI rozporządzenia stosuje się przy projektowaniu, budowie i przebudowie oraz przy zmianie sposobu użytkowania budynku lub jego części”. Ponadto, zgodnie z ust. 3, „W przypadku rozbudowy, nadbudowy i przebudowy oraz przy zmianie sposobu użytkowania budynku, a także związanego z nim urządzenia budowlanego, przepisy rozporządzenia stosuje się w stosunku do części rozbudowywanej, nadbudowywanej i przebudowywanej lub podlegającej zmianie sposobu użytkowania”.
Oznacza to, że jeśli istniejący budynek nie będzie przebudowywany ani zmieniany funkcjonalnie, to nie podlega automatycznie obowiązkowi dostosowania do nowych wymogów, w tym tych dotyczących budowy windy.
Co więcej, w przypadku rozbudowy, nadbudowy i przebudowy stosuje się tylko przepisy dotyczące części podlegającej zmianie. Jeśli więc remont będzie dotyczył np. instalacji gazowej lub elektrycznej, nie spowoduje konieczności uwzględnienia dobudowy windy.
Informacja o konieczności wyposażenia wszystkich budynków w windy mogła zostać zaczerpnięta z § 49 ust. 1. Zapis ten mówi o obowiązku wyposażenia w windę budynku:
1) użyteczności publicznej mającego dwie lub więcej kondygnacji;
2) zamieszkania zbiorowego mającego dwie lub więcej kondygnacji;
3) mieszkalnego wielorodzinnego mającego trzy lub więcej kondygnacji.
Należy jednak zauważyć, że paragraf ten znajduje się w Dziale III, co zgodnie ze wspomnianym wyżej § 2 oznacza, że jego zapisy stosuje się tylko do nowych lub przebudowywanych inwestycji. Analizowanie tego przepisu bez uwzględnienia kontekstu z § 2 może prowadzić do błędnej interpretacji i założenia, że dotyczy on wszystkich wyżej wymienionych budynków. Tymczasem przepis ten nie działa wstecz i nie obejmuje swym zakresem istniejących obiektów – nowe prawo obejmie takie budynki tylko wtedy, kiedy będą one poddawane przebudowie lub ich funkcja ulegnie zmianie.
Warto w tym miejscu wspomnieć również, że § 204 w niektórych sytuacjach przewiduje ułatwienia w przypadku montażu windy w istniejących budynkach, tj. montaż wind niespełniających obowiązujących standardów w zakresie wymiarów.
Kto zapłaci za windy?
Projektowane rozporządzenie nie wprowadza żadnego nowego mechanizmu finansowania montażu wind. Jest to rozporządzenie określające warunki techniczne, jakie muszą spełniać budynki, i nie porusza takich kwestii jak finansowanie czy realizacja inwestycji. Projekt nie nakłada też automatycznego obowiązku budowy wind na wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe po wejściu przepisów rozporządzenia w życie.
Jeśli jednak podmioty te zdecydują się na przebudowę, a projekt będzie tego wymagał, może pojawić się konieczność budowy windy i pokrycia związanych z tym kosztów. W takim przypadku wspólnoty i spółdzielnie będą mogły ubiegać się o wsparcie finansowe m.in. z Funduszu Dostępności Banku Gospodarstwa Krajowego oraz z Programu Wyrównywania Różnic Między Regionami Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Twierdzenie, że to mieszkańcy będą musieli zapłacić za windy, to zapewne skrót myślowy. Koszty potencjalnej budowy wind będą musiały pokryć wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe zarządzające budynkami. W przypadku istniejących budynków koszt nie spadnie więc na dewelopera czy rząd, tylko zostanie rozłożony na mieszkańców poprzez ich budżety wspólnotowe / spółdzielcze.
Podsumowanie
Wokół projektu Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowania narosło wiele kontrowersji. Szczególne emocje wzbudziło pytanie, czy nowe przepisy wymuszą na wspólnotach i spółdzielniach mieszkaniowych obowiązek montowania wind w już istniejących budynkach.
Rozporządzenie przewiduje nowe obowiązki w przypadku przebudowy budynków. Jeśli więc dana wspólnota zdecyduje się na przebudowę, dobudowę kondygnacji lub zmianę funkcji budynku, może się okazać, że przepisy będą wymagały uwzględnienia windy. Nie ma jednak obowiązku uzupełnienia wszystkich już istniejących budynków o windy. Co więcej, w przypadku budynków już wybudowanych przewidywane są pewne ustępstwa ułatwiające ewentualny montaż windy. Twierdzenie o konieczności wybudowania wind we wszystkich istniejących budynkach można uznać za fałszywe.
