Sieć obiegła informacja, że uchodźcy z Ukrainy mają „z automatu” otrzymać polskie obywatelstwo. Pozwoliłoby im to na uczestniczenie w polskich wyborach parlamentarnych w 2027 roku. Droga do uzyskania obywatelstwa nie jest jednak wcale taka prosta. Wyjaśniamy, czy Ukraińcy mogą liczyć na specjalne traktowanie.
„Informacja była taka, że Ukraińcy, którzy uzyskali polski PESEL, mają z automatu otrzymywać obywatelstwo po upływie określonego czasu, muszą tylko wyrazić taką wolę. Jaki to jest czas i skala? Czy takie osoby otrzymają prawa wyborcze już w 2027 roku?” – zapytał jeden z polityków na posiedzeniu komisji sejmowej. Nagranie jego wypowiedzi pojawiło się na platformie X 30 września 2024 roku.
Post wyświetlono ponad 80 tysięcy razy. Na dzień 10 października 2024 ma prawie dwa tysiące polubień i ponad 800 udostępnień. Wiele z komentarzy pod wpisem zawiera krytykę wiadomości przedstawionej przez polityka na nagraniu. Obawy internautów wywołuje między innymi fakt, że wraz z polskim obywatelstwem uzyskuje się prawa wyborcze, co gwarantuje art. 62 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
„Nie dziwi mnie, będą wybierać swoich – Polacy sami sobie winni oddadzą Polskę może nawet o tym nie wiedząc. Rozkład Polski już dawno się rozpoczął. Tak obce służby za pomocą nie polskich urzędników rozkładają nas na cząstki” – twierdzi jeden komentujący. „No to za chwilę będą mieli swoją partię i przepchną Banderę”, „tu chodzi o wybory, które wypadają w 2027. Oni liczą, że w ten sposób pozyskają nowych wyborców” – spekulują kolejni użytkownicy platformy.
Odpowiedź już padła
Pytanie z nagrania zadał poseł Konfederacji Witold Tumanowicz. Swoje wątpliwości wyraził na posiedzeniu Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych 24 lipca 2024 roku. Odpowiedzi udzielił mu szef departamentu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji Andrzej Rudlicki. Z jego wypowiedzi wynika, że Ukraińcy mogą się ubiegać o polskie obywatelstwo na podstawie obecnie obowiązującego prawa, na takich samych zasadach jak inni cudzoziemcy.
„Nie chcę wchodzić w szczegóły ustawy o obywatelstwie polskim, ale to jest perspektywa wieloletniego pobytu na podstawie pozwolenia na pobyt stały bądź pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej. Kompleksowo reguluje to rozdział IV Ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim. Jest to długofalowa perspektywa” – podkreślił.
Jak wyjaśnił Rudlicki, procedura ta wygląda tak samo jak w przypadku innych mniejszości. „Być może te osoby będą chciały tu zostać i jeżeli spełnią warunki zostania obywatelami polskimi, to prawdopodobnie zwiększy się liczba osób, które będą mogły się uważać za członka mniejszości.” – podkreślił Rudlicki.
Jak zostać obywatelem?
Nie ma żadnego aktu prawnego, z którego wynikałoby, że Ukraińcy, którzy przebywają w Polsce jako uchodźcy, mogą otrzymać polskie obywatelstwo „z automatu”. Szczegółowe zasady ich pobytu w Polsce reguluje Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy, uchwalona na początku rosyjskiej inwazji.
Nie ma w niej dokładnych wytycznych dotyczących uzyskania polskiego obywatelstwa przez ukraińskich uchodźców. Ustala ona jednak procedurę nadania numeru PESEL (art. 4) oraz reguluje kwestię legalnego pobytu na terytorium Polski. Może to być krokiem na drodze do uzyskania polskiego obywatelstwa. Aby je otrzymać, należy spełnić przynajmniej jeden z siedmiu warunków wymienionych w Ustawie z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim.
Przykładowo, aby cudzoziemiec otrzymał obywatelstwo, musiałby przebywać w Polsce nieprzerwanie przez 10 lat (art. 30 ust. 1 pkt 6), mając zezwolenie na pobyt stały i posiadając regularne źródło dochodu, oraz być właścicielem lub wynajmującym dom, lub mieszkanie. Uznaną za obywatela polskiego może być także osoba, która co najmniej od 2 lat przebywa nieprzerwanie i legalnie w Polsce na podstawie zezwolenia, które uzyskała w Polsce jako uchodźca (art. 30 ust. 1 pkt 3) – to właśnie ta sytuacja może dotyczyć Ukraińców. Jednak żeby zdobyć zezwolenie na pobyt stały, trzeba przebywać w Polsce nieprzerwanie przez 5 lat.
Każdy z warunków uznania cudzoziemca za obywatela Polski przewiduje m.in. konieczność nieprzerwanego i legalnego pobytu. Za każdym razem trzeba wykazać się też znajomością języka polskiego na poziomie co najmniej B1 (art. 30 ust. 2), potwierdzoną urzędowo certyfikatem.
Informacja o tym, że w 2027 roku Ukraińcy uzyskają polskie obywatelstwo „z automatu” jest fałszywa, ponieważ prawo naszego kraju nie przewiduje takiej możliwości.
Dowiedz się więcej
Sprawa przyznawania obywatelstwa i praw wyborczych Ukraińcom była poruszana również przez Konkret24 w lipcu 2024 r. Kwestią nadawania Ukraińcom polskiego obywatelstwa i numeru PESEL zajmowały się organizacje Demagog oraz Euroactiv. Na ich stronach internetowych można przeczytać o podobnych do opisanego przez nas fake newsach. Więcej o procesie nadawania statusu uchodźcy możesz przeczytać w innym artykule Stowarzyszenia Pravda pt. Czy zaleje nas fala ukraińskich wyborców?
Widziałeś/aś jakieś inne fake newsy? Napisz do nas na kontakt@pravda.org.pl
