Wpis ministry Adriany Porowskiej na portalu X na temat patroli obywatelskich na granicy polsko-niemieckiej wzbudził wiele pytań. Nie dotyczą one jednak tylko kwestii granicy czy stanowiska samej ministry Porowskiej. Uwagę internautów przykuły słowa: „jako Minister ds. Społeczeństwa Obywatelskiego”. Czy w Polsce istnieje taka instytucja jak Ministerstwo Społeczeństwa Obywatelskiego? Sprawdzamy.
„Wyrażam głęboki niepokój, że pani Adriana, o której nikt nie słyszał, jest szefową ministerstwa, o którym nikt nie słyszał. Żądam ujawnienia wszystkich ministrów i wszystkich ministerstw!” – skomentował na początku lipca Krzysztof Stanowski.
„Ministra @PorowskaAdriana uświadomiła dużą liczbę obywateli, że mamy w rządzie ministerstwo społeczeństwa obywatelskiego. Jak myślicie: jakie jeszcze inne ministerstwa, o których istnieniu nie mamy pojęcia, mogą być w tym rządzie?” – zapytał inny użytkownik platformy X.
Kim jest minister ds. społeczeństwa obywatelskiego?
Zacznijmy od początku. Administracją rządową kieruje Rada Ministrów, która składa się z premiera, ministrów oraz wiceprezesów Rady Ministrów. Zgodnie z art. 149 Konstytucji „ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów”.
Jak czytamy w Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 2023 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra do spraw Społeczeństwa Obywatelskiego, minister należy właśnie do tej drugiej grupy – ministrów wypełniających zadania wyznaczone przez premiera bez kierowania „określonym działem administracji rządowej”, czyli ministerstwem. Taka instytucja jak Ministerstwo Społeczeństwa Obywatelskiego nie istnieje. Zgodnie z § 5 rozporządzenia obsługę tego ministra zapewnia KPRM.
Obecnie urząd ministra ds. społeczeństwa obywatelskiego piastuje Adriana Porowska. W Serwisie Rzeczpospolitej czytamy, że pełni też funkcję przewodniczącej Komitetu ds. Pożytku Publicznego, jest członkinią zarządu Instytutu Strategie 2050 oraz doradczynią Szymona Hołowni w obszarze polityki społecznej. Była również wiceprezydentką m.st. Warszawy – zajmowała się m.in. sprawami społecznymi i współpracą z NGO.
Kompetencje ministra ds. społeczeństwa obywatelskiego
W § 2 rozporządzenia wymienione są zadania ministra ds. społeczeństwa obywatelskiego. Należy do nich:
- przeprowadzanie analiz i ocena skuteczności rozwiązań prawnych w zakresie społeczeństwa obywatelskiego,
- opracowywanie kierunków działań na rzecz zrównoważonego rozwoju społeczeństwa obywatelskiego,
- wspieranie inicjatyw obywatelskich,
- monitorowanie i upowszechnianie dobrych praktyk w zakresie społeczeństwa obywatelskiego,
- opracowywanie i opiniowanie projektów aktów prawnych oraz innych dokumentów rządowych dotyczących społeczeństwa obywatelskiego,
- wykonywanie innych zadań zleconych przez Radę Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów.
Ponadto minister ten ma możliwość powoływania zespołów do opracowania określonych zagadnień oraz zlecania i sporządzania ekspertyz. Współpracuje również z innymi organami administracji rządowej – może z upoważnienia premiera żądać informacji, dokumentów i sprawozdań okresowych lub dotyczących poszczególnej sprawy albo rodzaju spraw.
W odpowiedzi na wpis Krzysztofa Stanowskiego, w którym dziennikarz dopytuje o Ministerstwo ds. Społeczeństwa Obywatelskiego, ministra Porowska wymieniła przykłady podjętych przez nią działań:
- uruchomienie szybkiego wsparcie dla NGO podczas powodzi,
- wynegocjowanie 167 mln zł na wzmocnienie potencjału organizacji,
- wprowadzenie NGO do systemu zarządzania kryzysowego i na agendę Prezydencji UE,
- wzmocnienie reprezentacji organizacji w kluczowych radach i procesach decyzyjnych.
Podsumowanie
Minister ds. społeczeństwa obywatelskiego to tzw. minister bez teki – wypełnia zadania wyznaczone przez premiera bez kierowania ministerstwem. Odpowiada m.in. za analizę i rozwój polityk wspierających aktywność obywatelską oraz opiniuje projekty aktów prawnych. Ministerstwo Społeczeństwa Obywatelskiego jako takie nie istnieje.
