Kampania prezydencka w Polsce wchodzi w kluczową fazę. Doświadczenia ostatnich lat pokazują, że ostatnie dni kampanii wyborczych to okres najwyższego ryzyka – właśnie wtedy najczęściej zdarzają się ataki dezinformacyjne, w tym te wykorzystujące generatywną sztuczną inteligencję (AI).
W 2023 roku w Słowacji, tuż przed głosowaniem w wyborach prezydenckich, pojawiły się fałszywe, wygenerowane z pomocą AI nagrania dźwiękowe przypisujące czołowym politykom skandaliczne wypowiedzi. Z kolei we Francji, tuż przed drugą turą wyborów w 2017 roku, wyciekły sfabrykowane e-maile, które miały sugerować nieprawidłowości finansowe w sztabie Emmanuela Macrona oraz jego rzekome powiązania z zagranicznymi podmiotami.
W obliczu napiętej sytuacji międzynarodowej oraz doświadczeń wyborczych innych państw, jako badacze i organizacje zajmujące się przeciwdziałaniem dezinformacji, widzimy realne ryzyko ataku dezinformacyjnego, którego celem będzie zmanipulowanie opinii publicznej w ostatnich dniach i godzinach kampanii wyborczej. W naszej ocenie, taki potencjalny atak dezinformacyjny w Polsce, niezależnie od zastosowanej metody, może być szczególnie groźny ze względu na trudność jego szybkiego wykrycia i zdementowania np. podczas ciszy wyborczej.
Mając na względzie znaczne ryzyko takiego ataku tuż przed głosowaniem, wzywamy sztaby wyborcze, polityków oraz media do wzmożonej czujności, rzetelności i odpowiedzialnych działań podczas ostatniego etapu kampanii prezydenckiej. To właśnie na Was spoczywa dziś obowiązek ochrony demokratycznych wartości przed cyfrową manipulacją. Szybka, transparentna i profesjonalna reakcja na atak dezinformacyjny może przesądzić o jego skuteczności – lub jej braku. Kluczowa jest współpraca między organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, ekspertami z trzeciego sektora, instytucjami, sektorem prywatnym a odpowiedzialnymi redakcjami oraz dziennikarzami. Równie istotne jest branie pełnej odpowiedzialności za udostępniane treści i ich konsekwencje.
Dlatego apelujemy, aby w nadchodzących dniach:
- zachować wyjątkową ostrożność wobec nowych, sensacyjnych treści, które mogą się pojawić tuż przed głosowaniem – zwłaszcza nagrań audio i wideo, które mogą być zmanipulowane przy użyciu AI.
- sumiennie weryfikować źródła i autentyczność materiałów, a w razie pojawienia się jakichkolwiek wątpliwości powstrzymać się od ich rozpowszechniania.
- działać przejrzyście i wykorzystywać nowe technologie w etyczny sposób.
- nie wzmacniać dezinformacji – unikać komentowania lub udostępniania niesprawdzonych treści.
Wzywamy do solidarności i odpowiedzialności wobec cyfrowych zagrożeń. Tylko świadome decyzje i wspólna czujność pozwolą nam skutecznie bronić integralności demokratycznych wyborów – a tym samym przyszłości, która dotyczy nas wszystkich.
Podpisane przez:
Stowarzyszenie Pravda
Stowarzyszenie Demagog
Instytut Zamenhofa
Fundacja “Przeciwdziałamy Dezinformacji” FakeNews.pl
