Minął ponad rok, odkąd wyzwolono Buczę spod okupacji rosyjskiej i odkryto prawdę o dokonanych tam zbrodniach. Rosyjska dezinformacja nadal robi wszystko, by obciążyć Ukraińców winą za okrutne mordy. Jakiś czas temu na TikToku pojawił się film, który miał przedstawiać prezydenta Ukrainy ujawniającego informację o tym, że w rzeczywistości to wojsko jego kraju dokonało rzezi w Buczy. Choć nagranie jest prawdziwe, Zełenski nie wypowiada w nim słów przypisywanych mu przez użytkowników mediów społecznościowych. W poniższym artykule wyjaśniamy, co tak naprawdę przedstawia filmik.
Fałszywe dowody?
W filmie, który obiegł media społecznościowe, widzimy Zełenskiego rozmawiającego z żołnierzami. Polskie napisy wskazują, że prezydent Ukrainy mówi w nim: „Jak mamy strzelać, to strzelajmy w nocy, tak jak zrobiliśmy to w Buczy”. Nagranie ma być dowodem na to, że mimo międzynarodowego konsensusu uznającego winę rosyjskiego wojska, to Ukraina stoi za tą zbrodnią. Co więcej, niektórzy komentujący wykorzystali omawiany materiał, aby powielać fałszywą tezę o tym, że Zełeński jest narkomanem – ich zdaniem to właśnie narkotyki spowodowały, że „przyznał się do zbrodni”.
Podróż w czasie
Postanowiliśmy sprawdzić, skąd pochodzi nagranie i kiedy zostało wykonane. Film jest dostępny na oficjalnym kanale prezydenta Ukrainy na YouTube. Wideo zostało opublikowane w 2019 r., przed inwazją Rosji na Ukrainę (luty 2022) oraz samą masakrą w Buczy (marzec 2022). Armia ukraińska walczyła wówczas z prorosyjskimi separatystami.
24-minutowy film jest zatytułowany “Krok w stronę pokoju”, a w jego opisie czytamy: „Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski odwiedził Zołote w obwodzie ługańskim. Spotkał się z okolicznymi mieszkańcami i personelem wojskowym, omówił wiele spraw, które doprowadziły do rozwiązania wojsk”.
Słowa prezydenta
W oryginalnym filmie Zełenski wcale nie wspomina o Buczy. Organizacja fact-checkingowa Stop Fake przygotowała ukraińska transkrypcję filmu – interesująca nas część brzmiała: “Вони ж якщо стріляють, стріляють вночі. Тому було б цікаво поїхати вночі.” (“Jeśli strzelają, to strzelają w nocy. Więc byłoby ciekawie pojechać w nocy”).
Ukraińskie słowo “вночі” (w nocy) brzmi bardzo podobnie do “Buczy”, stąd osoby, które nie znają tego języka, mogą uwierzyć, że głowa państwa rzeczywiście odnosiła się do dokonanej przez Rosjan masakry.
Nic nowego pod słońcem
Mimo że film z prezydentem Ukrainy został wcześniej zweryfikowany przez kilka zagranicznych organizacji (m.in. Stop Fake i Knack), fałszywa informacja na nowo zdobyła popularność. Rosyjska dezinformacja od początku wojny próbuje podważać fakty dotyczące konfliktu, m.in. nazywając Ukrainę państwem terrorystycznym i fabrykując dowody na to, że masakra w Buczy była zaplanowaną przez ukraińskie służby inscenizacją. Można więc spodziewać się, że podobne informacje będą powracać w mediach społecznościowych. Dlatego też, jeśli znajdziecie wpis, który wzbudza wasze wątpliwości, możecie przesłać go do nas w celu weryfikacji za pomocą specjalnego formularza [link].
