Fact-checkerzy w natarciu
Wraz z wojną w Ukrainie rozpoczęła się też batalia informacyjna. W świat regularnie wypuszczane są setki tysięcy fake newsów, których celem jest zakłócenie przepływu prawdziwych wiadomości i wywołanie paniki na światową skalę.
W obliczu kryzysu do walki z dezinformacją ruszyły organizacje fact-checkingowe z całego globu – naszą misją jest zarówno analizowanie wieści z frontu i weryfikowanie pojawiających się doniesień, a także tłumaczenie tekstów tworzonych przez siostrzane (głównie ukraińsko- i rosyjskojęzyczne) stowarzyszenia.
Do chwili obecnej opublikowaliśmy już wiele artykułów dotykających tematu wojny w Ukrainie, jednak ze względu na ogromną ilość nowych komunikatów duża część z nich zdążyła już zniknąć w zalewie fałszywych informacji czy sensacyjnych wieści… Poniżej prezentujemy więc pierwsze zestawienie działalności organizacji fact-checkingowych w Polsce i poza nią – obejmuje ono okres od 24 do 26 lutego 2022 r.
Mamy nadzieję, że w ten sposób uda się rozpowszechnić zweryfikowane informacje, a co za tym idzie przyczynić się do poprawy sytuacji w mediach. Zachęcamy serdecznie do udostępniania, komentowania i przesyłania nam ciekawych weryfikacji, które znaleźliście, a także wiadomości waszym zdaniem wartych sprawdzenia!
Powtórka z rozrywki
Na dobry początek to, co dotychczas zrobiła ekipa Stowarzyszenia Pravda:
- Przypomnieliśmy, co robić, gdy w Ukrainie trwa wojna. Pamiętajcie, by działać odpowiedzialnie!
- Poinformowaliśmy Was o nowej funkcji Facebooka dla osób przebywających w Ukrainie, pozwalającej zablokować profil i tym samym ochronić udostępniane w nim dane. Wiadomość tę przekazaliśmy w dwóch wersjach językowych: polskiej i ukraińskiej.
- Na podstawie tekstu organizacji VoxCheck Ukraine opowiedzieliśmy o kłamstwach w orędziu Władimira Putina, za pomocą których manipuluje on opinią publiczną.
- Zakwestionowaliśmy plotkę o syrenach alarmowych, które miały zawyć w całej Polsce w sobotę 26 lutego 2022 r.
- Przekazaliśmy informację od włoskich fact-checkerów z Open.online, którzy udowodnili, że viralowy filmik z bombardowania Ukrainy to tak naprawdę fragment gry.
- Zapytaliśmy, czy bohaterscy żołnierze z Wyspy Węży przeżyli? Niestety tej informacji nie da się póki co zweryfikować [stan na 26.02.2022].
Serwis FakeNews.pl poruszył natomiast następujące kwestie:
- Propaganda rosyjskich mediów twierdzących, że inwazja na Ukrainę nie stanowi zagrożenia dla ludności cywilnej tego kraju.
- Kompromitująca rosyjskie służby seria inscenizowanych prowokacji ze strony ukraińskich sabotażystów, która okazała się mistyfikacją.
- Wiele różnych “drobnych” fake newsów, które od początku inwazji regularnie pojawiają się w mediach na całym świecie.
Tymczasem organizacja fact-checkingowa Demagog podjęła (między innymi!) takie działania:
- Zachęciła do weryfikowania udostępnianych informacji i przekazała wskazówki, jak robić to samodzielnie.
- Stworzyła (wciąż aktualizowaną!) listę, będącą podsumowaniem wiarygodnych zbiórek i akcji pomocowych dla Ukrainy.
- Przygotowała (również na bieżąco rozbudowywane) zestawienie fałszywych informacji na temat inwazji.
- Dokładnie opisała, na czym polegają nałożone na Rosję sankcje.
- Przedstawiła w szczegółach, jak funkcjonuje antyukraiński dyskurs propagandowy w Internecie.
- Odpowiedziała na panikę związaną z ograniczeniami i wzrostem cen paliw, dementując plotki na ten temat.
- Zaprezentowała i skomentowała zyskującą na popularności teorię spiskową, według której inwazja na Ukrainę jest medialną mistyfikacją.
- Zaprzeczyła rozpowszechnianej przez media informacji o opuszczaniu pozycji przez żołnierzy ukraińskich.
- Przeprowadziła rozmowę live z Rusłanem Dejniczenko, współzałożycielem ukraińskiego portalu fact-checkingowego StopFake.org. Dostępna jest pod tym linkiem.
- Zdementowała pogłoski o niezarejestrowaniu przez Ukrainę swoich granic w ONZ.
Warto również wspomnieć, że:
- Firma Brand24, której twórcy powołali do życia między innymi własne narzędzie do monitoringu treści internetowych, udostępniła je za darmo organizacjom walczącym z dezinformacją (w tym naszej organizacji).
- Podsumowanie działań fact-checkingowych wymierzonych w fałszywe zdjęcia i filmy przygotował również serwis Twitter.
Na koniec zachęcamy jeszcze do śledzenia zagranicznych portali fact-checkingowych takich jak:
- VOXUKRAINE z Ukrainy: strona / Facebook / Twitter
- STOPFAKE z Ukrainy: strona / Facebook / Instagram / Twitter
- MALDITA z Hiszpanii: strona / Facebook / Instagram
- CORRECTIV z Niemiec: strona / Facebook / Instagram / Twitter
- MYTHDETECTOR z Gruzji: strona / Facebook
- NEWSCHECKER z Indii: strona / Facebook / Instagram / Twitter
- FACTCRESCENDO z Indii: strona / Facebook / Twitter
- FACTLY z Indii: strona / Facebook / Instagram / Twitter / Whatsapp
- FULLFACT z Wielkiej Brytanii: strona / Facebook / Instagram / Twitter
- FACTCHECK ze Stanów Zjednoczonych: strona / Facebook / Instagram / Twitter
- LEADSTORIES ze Stanów Zjednoczonych: strona / Facebook / Twitter
Do zobaczenia w kolejnym odcinku! Trzymamy kciuki, że do naszych działań dołączą kolejne organizacje chcące zawalczyć o prawdę.
