Może cię zainteresować:

Początki walki z dezinformacją! Podsumowanie pierwsze #UkraineFacts

27 lutego 2022

Fact-checkerzy w natarciu

Wraz z wojną w Ukrainie rozpoczęła się też batalia informacyjna. W świat regularnie wypuszczane są setki tysięcy fake newsów, których celem jest zakłócenie przepływu prawdziwych wiadomości i wywołanie paniki na światową skalę. 

W obliczu kryzysu do walki z dezinformacją ruszyły organizacje fact-checkingowe z całego globu – naszą misją jest zarówno analizowanie wieści z frontu i weryfikowanie pojawiających się doniesień, a także tłumaczenie tekstów tworzonych przez siostrzane (głównie ukraińsko- i rosyjskojęzyczne) stowarzyszenia. 

Do chwili obecnej opublikowaliśmy już wiele artykułów dotykających tematu wojny w Ukrainie, jednak ze względu na ogromną ilość nowych komunikatów duża część z nich zdążyła już zniknąć w zalewie fałszywych informacji czy sensacyjnych wieści… Poniżej prezentujemy więc pierwsze zestawienie działalności organizacji fact-checkingowych w Polsce i poza nią – obejmuje ono okres od 24 do 26 lutego 2022 r.

Mamy nadzieję, że w ten sposób uda się rozpowszechnić zweryfikowane informacje, a co za tym idzie przyczynić się do poprawy sytuacji w mediach. Zachęcamy serdecznie do udostępniania, komentowania i przesyłania nam ciekawych weryfikacji, które znaleźliście, a także wiadomości waszym zdaniem wartych sprawdzenia! 

Powtórka z rozrywki

Na dobry początek to, co dotychczas zrobiła ekipa Stowarzyszenia Pravda:

  • Przypomnieliśmy, co robić, gdy w Ukrainie trwa wojna. Pamiętajcie, by działać odpowiedzialnie!
  • Poinformowaliśmy Was o nowej funkcji Facebooka dla osób przebywających w Ukrainie, pozwalającej zablokować profil i tym samym ochronić udostępniane w nim dane. Wiadomość tę przekazaliśmy w dwóch wersjach językowych: polskiej i ukraińskiej.
  • Na podstawie tekstu organizacji VoxCheck Ukraine opowiedzieliśmy o kłamstwach w orędziu Władimira Putina, za pomocą których manipuluje on opinią publiczną. 
  • Zakwestionowaliśmy plotkę o syrenach alarmowych, które miały zawyć w całej Polsce w sobotę 26 lutego 2022 r.
  • Przekazaliśmy informację od włoskich fact-checkerów z Open.online, którzy udowodnili, że viralowy filmik z bombardowania Ukrainy to tak naprawdę fragment gry.
  • Zapytaliśmy, czy bohaterscy żołnierze z Wyspy Węży przeżyli? Niestety tej informacji nie da się póki co zweryfikować [stan na 26.02.2022]. 

Serwis FakeNews.pl poruszył natomiast następujące kwestie:

  • Propaganda rosyjskich mediów twierdzących, że inwazja na Ukrainę nie stanowi zagrożenia dla ludności cywilnej tego kraju.
  • Kompromitująca rosyjskie służby seria inscenizowanych prowokacji ze strony ukraińskich sabotażystów, która okazała się mistyfikacją.
  • Wiele różnych “drobnych” fake newsów, które od początku inwazji regularnie pojawiają się w mediach na całym świecie.

Tymczasem organizacja fact-checkingowa Demagog podjęła (między innymi!) takie działania:

  • Stworzyła (wciąż aktualizowaną!) listę, będącą podsumowaniem wiarygodnych zbiórek i akcji pomocowych dla Ukrainy.
  • Przygotowała (również na bieżąco rozbudowywane) zestawienie fałszywych informacji na temat inwazji. 
  • Dokładnie opisała, na czym polegają nałożone na Rosję sankcje. 
  • Przedstawiła w szczegółach, jak funkcjonuje antyukraiński dyskurs propagandowy w Internecie.
  • Odpowiedziała na panikę związaną z ograniczeniami i wzrostem cen paliw, dementując plotki na ten temat.
  • Zaprezentowała i skomentowała zyskującą na popularności teorię spiskową, według której inwazja na Ukrainę jest medialną mistyfikacją.
  • Zaprzeczyła rozpowszechnianej przez media informacji o opuszczaniu pozycji przez żołnierzy ukraińskich.
  • Przeprowadziła rozmowę live z Rusłanem Dejniczenko, współzałożycielem ukraińskiego portalu fact-checkingowego StopFake.org. Dostępna jest pod tym linkiem.
  • Zdementowała pogłoski o niezarejestrowaniu przez Ukrainę swoich granic w ONZ.

Warto również wspomnieć, że:

  • Firma Brand24, której twórcy powołali do życia między innymi własne narzędzie do monitoringu treści internetowych, udostępniła je za darmo organizacjom walczącym z dezinformacją (w tym naszej organizacji).
  • Podsumowanie działań fact-checkingowych wymierzonych w fałszywe zdjęcia i filmy przygotował również serwis Twitter. 

Na koniec zachęcamy jeszcze do śledzenia zagranicznych portali fact-checkingowych takich jak:

Do zobaczenia w kolejnym odcinku! Trzymamy kciuki, że do naszych działań dołączą kolejne organizacje chcące zawalczyć o prawdę.

Przeczytaj także

Metodyka

Każda wypowiedź i informacja są kwalifikowane do jednej z czterech kategorii: prawda, fałsz, manipulacja, nieweryfikowalne.

Jako członkowie International Fact-Checking Network (Międzynarodowej Sieci Fact-Checkingowej) dbamy o to, żeby każdy wpis przesztrzegał ścisłej metodyki i spełniał standardy rzetelenego dziennikarstwa.

Certyfikat

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o naszej metodyce zajrzyj do zakładki Jak działamy?.

Wesprzyj Pravdę!

Jeśli zgadzasz się z nami, że rzetelne informacje ratują życie, dołącz do osób wspierających niezależną weryfikację faktów i wesprzyj naszą działalność.

Więcej informacji o tym jak możesz nas wspierać znajdziesz w zakładce Wesprzyj Pravdę.