Jeden z użytkowników portalu X na początku października 2024 r. udostępnił grafikę przedstawiającą dane na temat pobierania zasiłków socjalnych w Niemczech przez osoby obcych narodowości. Skomentował to słowami: „2/3 Ukraińców w Niemczech pobiera Bürgergeld, tzn. nie pracują”. Sprawdziliśmy, czy to prawda.
Na dzień publikacji artykułu wpis został wyświetlony ponad 6,4 tysiąca razy i uzyskał ponad 250 polubień oraz 60 udostępnień. Zdobył też 22 komentarze, z czego większość z nich miała negatywny wydźwięk.
Pod grafiką pojawiły się komentarze typu „Dajo więc patusy Bioro”, „Niektórym to ta wojna z nieba spadła” czy „I bardzo dobrze. Ja bym Niemców pobłogosławił jeszcze dodatkowymi 30 milionami Murzynów, którzy żyją z socjalu […]” (pisownia oryginalna).
Kto w Niemczech pobiera zasiłek obywatelski?
Na środku analizowanej grafiki znajduje się napis „Wer Bezieht 43,8 Milliarden Bürgergeld?”, czyli „kto otrzyma 43,8 miliarda zasiłku obywatelskiego?”. Z przedstawionych tam danych wynika, że korzysta z niego zaledwie 5,3% Niemców. Wśród innych narodowości pobiera go:
- 16,2% Turków,
- 41,7% Irakijczyków,
- 47,1% Afgańczyków,
- 55,1% Syryjczyków,
- 65,6% Ukraińców.
Zgodnie z danymi przedstawionymi na grafice ze wsparcia tego typu korzysta więc 2 917 968 Niemców oraz 2 595 470 obywateli innych państw. Jako źródło statystyk wskazany jest Monitor Migracji Federalnego Urzędu Pracy (niem. Bundesagentur für Arbeit) z czerwca 2023 roku. Po zapoznaniu się z tym dokumentem można stwierdzić, że 65,6% Ukraińców w Niemczech rzeczywiście korzystało ze wsparcia Bürgergeld.
Czy oni nie pracują?
Program Bürgergeld to niemiecki zasiłek obywatelski, który ma za zadanie wesprzeć osoby z zerowym lub niskim dochodem w pokryciu codziennych wydatków. Przysługuje on obywatelom Niemiec, ale po spełnieniu dodatkowych warunków także obywatelom Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i innych krajów – w tym Ukrainy.
Do otrzymania zasiłku uprawnieni są zarówno bezrobotni zdolni do pracy, jak i osoby o niskich dochodach. Co więcej, mogą korzystać z niego dzieci z takich rodzin – wówczas wsparcie jest wypłacane ich rodzicom lub opiekunom prawnym.
Jako że zasiłek może być przyznany też osobom o niskich dochodach i dzieciom, nie da się jednoznacznie stwierdzić, czy wszyscy Ukraińcy korzystający z Bürgergeld nie pracują.
Podsumowanie
Stwierdzenie „2/3 Ukraińców w Niemczech pobiera Bürgergeld, tzn. nie pracują” należy podzielić na dwie części:
- „2/3 Ukraińców w Niemczech pobiera Bürgergeld” – to prawda, ale trzeba wziąć pod uwagę, że wyliczenie opiera się na danych Federalnego Urzędu Pracy z czerwca 2023 roku.
- „tzn. nie pracują” – Bürgergeld poza bezrobotnymi mogą otrzymać również osoby o niskich dochodach i ich dzieci. Dlatego też nie da się określić, czy wszyscy Ukraińcy pobierający ten zasiłek rzeczywiście „nie pracują”.
Podsumowując, na podstawie zaprezentowanych danych jesteśmy w stanie stwierdzić, że według danych z czerwca 2023 r. ok. 2/3 Ukraińców w Niemczech pobierało wówczas Bürgergeld. Nie oznacza to jednak, że wszystkie te osoby nie pracowały.
Czasowa manipulacja
Wykres z omawianego wpisu przeanalizowały w 2023 r. niemieckie organizacje CORRECTIV i Deutsche Presse Agentur (DPA). Wykazały, że wykres wprowadza odbiorców w błąd.
Nad wykresem widnieje pytanie: „kto otrzyma 43,8 miliarda zasiłku obywatelskiego?”. Może to sugerować, że Niemcy otrzymują jedynie niewielką część pieniędzy z zasiłku. W rzeczywistości stanowią oni ponad połowę beneficjentów. Ukraińcy to 12,9% a 9,1% to Syryjczycy.
CORRECTIV stworzył wykres, który przedstawia właściwy udział narodowości w pobieraniu Bürgergeld. Przedstawiamy go poniżej:
