Od pewnego czasu po sieci krąży grafika przedstawiająca najpopularniejsze imiona dla nowonarodzonych dzieci w Europie – w maju 2024 roku pojawiła się na X, w lipcu na TikToku, a w grudniu na JBZD. Wynika z niej, że w Londynie, Manchesterze, Berlinie, Brukseli, Amsterdamie, Hadze i Oslo największym powodzeniem cieszy się arabskie imię Mahomet. Na tle tych miejsc wyróżnia się Warszawa, gdzie numerem jeden jest Jan. Sprawdźmy, czy informacje podane na viralowej grafice są prawdziwe.
2019 czy 2024?
Opisywana przez nas grafika pojawiła się w internecie już 5 lat temu. Najprawdopodobniej jest to screenshot wpisu z 21 maja 2019 roku opublikowanego na X przez użytkownika @dorami202. Jego autor podaje źródła przedstawianych danych, jednak nie są one pierwotne i dotyczą różnych lat (2017, 2018, a nawet 2014 roku).
W 2019 roku temat został zweryfikowany przez portal fact-checkingowy Konkret24.
Autorzy wpisów na X z 2019 i 2024 roku nie określają, jaki okres obejmują przedstawiane przez nich dane. Zakładamy, że były one aktualne w 2019 roku, a więc w momencie publikacji posta @dorami202, powielanego później w formie zrzutu ekranu. Dlatego też stwierdzenie weryfikujemy, opierając się na statystykach z 2018 roku. Ponadto sprawdzamy też dane z 2023 roku (i 2022 roku w tych miastach, gdzie nowsze dane nie były dostępne).
Nowonarodzone dzieci czy nowonarodzeni chłopcy?
Rankingi najpopularniejszych imion dla noworodków dzielone są zwykle na imiona męskie i żeńskie. Autor oryginalnego posta nie uwzględnia tego podziału („najpopularniejsze imiona dla nowonarodzonych dzieci w Europie”), choć wskazane przez niego źródła wspominają o Mahomecie właśnie w kontekście imion męskich. Ze względu na fakt, że analizowane przez nas dane z wymienionych w poście miast również opierają się na tym podziale, sprawdzamy jedynie spisy najpopularniejszych imion męskich.
Muhammad, Mohammed czy Mahomet?
Weryfikując tę sprawę, trzeba wziąć pod uwagę, że imię Mahomet ma różne warianty, które w większości zestawień najpopularniejszych imion są traktowane jako oddzielne. Wpływa to na ostateczny wygląd rankingów. Żeby określić faktyczną liczbę noworodków o tym imieniu, należałoby zsumować liczbę wszystkich chłopców, których nazwano Muhammad, Mohammed lub Mahomet. Przyglądając się statystykom z różnych miast, będziemy więc brać pod uwagę margines błędu, który wynika z tej nieścisłości.
Warszawa
Jak podaje oficjalna strona internetowa Urzędu m.st. Warszawy we wpisie z 5 stycznia 2024 roku, największą popularnością w stolicy cieszyło się w 2023 roku imię Jan – nadano je 678 chłopcom. W 2018 roku ten sam serwis poinformował, że imię Jan znalazło się na podium z wynikiem 1030. Skąd więc w poście na platformie X liczba 263 pojawiająca się w nawiasie? Trudno stwierdzić, ponieważ autor wpisu nie podaje informacji na temat okresu, do którego odnoszą się przedstawiane przez niego statystyki. O ile więc prawdą jest, że Jan to najczęściej nadawane imię męskie w Warszawie (i w 2018, i w 2024 roku), o tyle liczbę noworodków podaną w poście uznajemy za nieprawdziwą.
Londyn i Manchester
Kolejne na liście przedstawione są dwa angielskie miasta, gdzie najczęściej nadawanym imieniem ma być Mahomet. Instytucją, która podaje statystyki dotyczące najpopularniejszych imion w Wielkiej Brytanii, jest Office for National Statistics (ONS). Najnowsze dane dla obu miast pochodzą z 2022 roku i przedstawione są w formie tabeli dostępnej do pobrania na stronie tej instytucji. W celu weryfikacji danych z Londynu posłużyliśmy się Tabelą 4, przedstawiającą 10 najpopularniejszych imion dla chłopców, które są zbierane według regionu stałego zamieszkania matki:
Przedstawione przez ONS dane potwierdzają, że najczęściej nadawanym imieniem męskim w Londynie w 2022 roku był Muhammad – nazwano tak 741 chłopców. Warto też zwrócić uwagę, że na 8. miejscu znajduje się imię Mohammed, które podobnie jak Muhammad jest jednym z wariantów imienia Mahomet. Prawdą jest więc, że to arabskie imię znajduje się na czołowej pozycji najczęściej nadawanych imion męskich w Londynie.
Jeśli chodzi o Manchester, posłużyliśmy się Tabelą 7, która przedstawia najpopularniejsze imiona dla chłopców według miejsca stałego zamieszkania matki:
Informacje zawarte w tabeli pozwalają stwierdzić, że Mahomet (czy też Muhammad) jest najpopularniejszym imieniem w Manchesterze. Błędne są jednak cyfry podane w nawiasie na grafice. Ani liczba 760 dla Londynu, ani liczba 140 dla Manchesteru nie znajdują potwierdzenia w oficjalnych zestawieniach ONS.
Dane z 2018 roku również prezentują się inaczej niż na omawianej grafice – Muhammad co prawda znajduje się na pierwszym miejscu zarówno w Londynie, jak i Manchesterze, lecz z wynikami 667 i 149.
Berlin
Najnowsze dane dotyczące najpopularniejszych imion dla chłopców w Berlinie pochodzą ze strony internetowej Towarzystwa Języka Niemieckiego (Gesellschaft für deutsche Sprache – GfdS). Raport z 7 maja 2024 roku wskazuje, że Mohammed rzeczywiście było najczęściej nadawanym męskim imieniem w stolicy Niemiec. Poniżej przedstawiamy grafikę opublikowaną przez GfdS:
Jeśli chodzi o dane dotyczące 2018 roku, w raporcie opublikowanym przez GfdS 2 maja 2019 roku nie są podane szczegółowe wyniki dla Berlina. Pojawia się tam wzmianka, że Mahomet ze swoimi różnymi wariantami znalazł się w pierwszej 10 najpopularniejszych imion w stolicy.
Jeszcze kilka lat temu raporty dotyczące imion nadawanych noworodkom publikowane były przez stronę internetową The Open Data Portal of the State of Berlin, która pokazywała zestawienia z podziałem na dzielnice Berlina. Niestety, dane te nie są już dostępne, dlatego posługujemy się informacjami zamieszczonymi przez GfdS. Na oficjalnej stronie internetowej Towarzystwa można znaleźć wzmiankę o tym, że w tworzeniu zestawień biorą udział liczne niemieckie urzędy stanu cywilnego, co pozwala na zarejestrowanie około 90% wszystkich nadawanych imion. GfdS nazywa swój ranking quasi-oficjalnym – w Niemczech nie ma państwowych statystyk dotyczących imion. Strona nie podaje konkretnych liczb dla miast, dlatego też nie jesteśmy w stanie porównać ich z danymi widocznymi w weryfikowanym poście.
Bruksela
Danych dotyczących najpopularniejszych imion w Brukseli dostarcza Statbel, czyli belgijskie Biuro Statystyczne. Tabela zamieszczona na jego stronie internetowej zaprzecza informacji zawartej w weryfikowanym przez nas poście. Na pierwszym miejscu znajduje się imię Adam, które w 2023 roku otrzymało 93 chłopców. Mohamed znajduje się natomiast na drugiej pozycji z wynikiem 87.
Jeśli jednak dokładniej przyjrzymy się tabeli, to zauważymy, że w stolicy Belgii posługiwano się różnymi wariantami imienia Mahomet. W rankingu znajduje się również Mohammed z wynikiem 28 oraz Muhammad z wynikiem 20, a także Mamadou (14), Mohammad (12), Mohamad (8) i Muhammed (6). Gdyby potraktować je zbiorczo jako jedno imię i dodać do siebie wszystkie te liczby, to Mahomet zająłby pierwszą pozycję w rankingu. Podobnie w 2018 – łącznie wszystkie wersje tego imienia osiągnęły wynik 283, co oznacza, że powinno ono znaleźć się na szczycie listy. Ostatecznie więc potwierdzałoby to prawdziwość informacji zawartej w omawianym poście. W tym przypadku nie jesteśmy jednak w stanie zweryfikować prawdziwości danych liczbowych, ponieważ autor posta ich nie podał.
Amsterdam i Haga
Informacje dotyczące najpopularniejszych imion w Holandii podawane są przez bank ubezpieczeń społecznych Sociale Verzekeringsbank (SVB). Niestety, na oficjalnej stronie instytucji nie da się sprawdzić statystyk dla konkretnego miasta. Najbardziej szczegółowy podział dotyczy regionów. Dane z 2023 roku dotyczące Holandii Północnej, w której leży Amsterdam, zaprzeczają twierdzeniu, jakoby Mahomet miał być najpopularniejszym imieniem w regionie. Na pierwszym miejscu znajduje się Noah, a Mahomet nie jest nawet w pierwszej dziesiątce.
Dotarliśmy również do artykułu z amsterdamskiego dziennika „Het Parool”, który podaje, że według SVB w 2023 roku imię Noah było najpopularniejszym w Amsterdamie, natomiast Mahomet i jego różne warianty zajęły wtedy drugie miejsce w skali całego kraju – łącznie 721 chłopcom nadano imiona Mohammed, Mohamed, Mohammad, Mohamad, Muhammed lub Muhammad.
Podobnie sytuacja rysuje się w przypadku Hagi. Dane SVB dostępne dla Holandii Południowej wskazują, że w 2023 roku na pierwszym miejscu w tym regionie plasuje się imię Noah, a Mahomet nie figuruje nawet w pierwszej 10. Znaleźliśmy jednak artykuł zamieszczony w serwisie Indebuurt informujący, że według danych, o które redakcja zwróciła się do SVB, to Adam było najpopularniejszym imieniem męskim w Hadze. Mohamed, Mohammed, Muhammad i Muhammed znajdują się kolejno na 4, 5, 8 i 9 pozycji. Niewykluczone więc, że gdyby potraktować te imiona jako jedno, znalazłyby się na prowadzeniu.
W przypadku holenderskich miast trudno jest stwierdzić, czy Mahomet faktycznie było najpopularniejszym imieniem męskim, ponieważ w dostępnych źródłach brakuje danych obejmujących nie regiony, a miasta. Jest to zatem informacja nieweryfikowalna.
I w tym przypadku nie możemy również zweryfikować konkretnych danych liczbowych, ponieważ autor posta na X ich nie podaje.
Oslo
Statistisk sentralbyrå (SSB), czyli norweski urząd statystyczny, podaje, że najpopularniejszym imieniem męskim w Oslo w 2023 roku było Mohammad – otrzymało je 79 chłopców. Nie możemy porównać tych danych z weryfikowaną grafiką, ponieważ jej autor nie podaje konkretnych liczb dla Oslo.
Prawdą jest więc informacja, że Mahomet był najchętniej nadawanym imieniem dla noworodków w Oslo w 2023 roku. Podobnie w 2018 roku, najpopularniejszym imieniem dla dziecka w stolicy Norwegii było Mohammed. Niestety, SSB w artykule ze stycznia 2019 roku nie podaje dokładnych liczb.
Jedna wielka manipulacja
Choć w większości wymienionych miast (oprócz Amsterdamu i Hagi) imię Mahomet i jego różne warianty rzeczywiście znajdują się wśród najpopularniejszych imion (męskich), to jednak post opublikowany na platformie X należy uznać za manipulację z kilku względów.
Po pierwsze, zamieszczone na grafice liczby dotyczą danych z różnych lat i pojawiają się tylko przy Warszawie, Londynie, Manchesterze i Berlinie.
Po drugie, nie wiadomo, czym autor grafiki kierował się, dobierając miasta do porównania. Nie wszystkie są stolicami lub największymi miastami, ponadto niektóre znajdują się w tym samym kraju.
Po trzecie, przedstawione dane nie są miarodajne dla całej Europy, jak sugerowałby nagłówek „Najpopularniejsze imiona dla nowonarodzonych dzieci w Europie”. Co więcej, Mahomet nie jest najpopularniejszym imieniem w skali kraju we wszystkich wymienionych przez autora wpisu państwach prócz Wielkiej Brytanii. W Niemczech, Belgii i Holandii na pierwszym miejscu znajduje się imię Noah, w Norwegii zaś Lucas. Żeby mówić o najpopularniejszym imieniu w Europie, należałoby podać informacje dotyczące wszystkich europejskich krajów, a nie wybranych miast, oraz uwzględnić w takim zestawieniu również imiona żeńskie.
