Wraz z początkiem września przywitaliśmy nowy rok szkolny, który przyniósł ze sobą wiele niespodzianek. Kilku użytkowników platformy X postanowiło podzielić się planem lekcji swoich pociech, zwracając uwagę internautów na jeden z rzekomo obowiązkowych przedmiotów – język ukraiński. Postanowiliśmy przyjrzeć się tej sprawie i sprawdzić, czy faktycznie zmiany w podstawie programowej uwzględniają wprowadzenie języka ukraińskiego do grona przedmiotów obowiązkowych.
Polskie dzieci muszą uczyć się ukraińskiego?
Poniższy wpis jest jednym z przykładów tweetów, na jaki mogliśmy się natknąć na początku września. Autor wpisu informuje, że jego dziecko ma w swoim planie lekcji język ukraiński. Ponadto, w jego treści zdziwiło nas także wspomnienie o przedmiocie Historia i Teraźniejszość (HiT), który pojawia się dopiero w liceach ogólnokształcących, technikach oraz szkołach branżowych I stopnia. Ośmioletni syn autora wpisu jest więc za młody, by na niego uczęszczać. Załóżmy jednak, że wpis jest zgodny z rzeczywistością. Czy podstawa programowa przewiduje zajęcia z języka ukraińskiego?
Ukraiński w podstawie programowej? Szokująca prawda!
Nauczanie języków mniejszości narodowych lub etnicznych jest regulowane przez art. 13 ust. 3 Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, a podstawa programowa nauczania języka mniejszości w szkołach przez Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej (MEN) z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Z tego rozporządzenia dowiadujemy się, że nauczanie języka mniejszości narodowej lub etnicznej ma na celu „wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia przez wzmacnianie poczucia jego tożsamości kulturowej, historycznej, etnicznej lub narodowej”.
Ponadto, Rozporządzenie MEN z dnia 18 sierpnia 2017 r. konkretyzuje szereg istotnych aspektów związanych z nauczaniem języków mniejszości narodowych lub regionalnych. Zgodnie z nim:
„Nauka języka mniejszości lub języka regionalnego w szkołach może być organizowana:
- w formie dodatkowej nauki języka mniejszości lub języka regionalnego;
- przez prowadzenie zajęć edukacyjnych w dwóch językach: języku polskim i języku mniejszości lub języku regionalnym;
- przez prowadzenie zajęć edukacyjnych w języku mniejszości lub języku regionalnym.“
Z powyższego wynika, że obowiązkowa nauka języka ukraińskiego wprowadzana jest wyłącznie w szkołach, które realizują naukę tego języka jako języka mniejszości. Warto podkreślić, że szkoły, które oferują pełny program nauczania w języku ukraińskim, znajdują się głównie w miejscowościach zamieszkałych przez wielu obywateli Ukrainy i/l ukraińską mniejszość narodową.
Zmiany w prawie oświatowym? Sprawdziliśmy to!
W rozporządzeniu MEN z dnia 13 lipca 2023 r. nie przewidziano żadnych zmian w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy. Dla uczniów i uczennic z Ukrainy nadal będą organizowane dodatkowe zajęcia z języka polskiego, a ukończenie przez nich szkół będzie opierało się na dotychczasowych zasadach.
Dla uczniów z innych szkół, gdzie język ukraiński nie jest oferowany jako obowiązkowy przedmiot, istnieje możliwość wyboru go jako przedmiotu dodatkowego. Wówczas wprowadzenie języka mniejszości narodowej lub regionalnego do programu nauczania jest decyzją szkoły, która musi zadbać o dostępność nauczycieli i odpowiednie materiały dydaktyczne.
Egzamin maturalny z języka ukraińskiego
Język ukraiński jako język mniejszości narodowej jest obecnie jednym z obowiązkowych przedmiotów egzaminacyjnych na egzaminie maturalnym dla absolwentów i absolwentek szkół lub oddziałów z nauczaniem języka danej mniejszości narodowej. Obejmuje on część ustną i pisemną. Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkoły ponadpodstawowej określa wymagania ogólne dotyczące tego, czego uczniowie i uczennice powinni się dowiedzieć w trakcie nauki języka ukraińskiego. Wśród nich znajdują się:
- Świadomość własnego dziedzictwa narodowego lub etnicznego.
- Kształcenie językowe.
- Kształcenie literackie i kulturowe.
- Tworzenie wypowiedzi.
Warto podkreślić, że od roku szkolnego 2025/2026 język ukraiński będą mogli zdawać na maturze jako język obcy nowożytny absolwenci i absolwentki będący zarówno obywatelami Ukrainy, jak i Polski, z wyjątkiem absolwentów i absolwentek szkół lub oddziałów z językiem nauczania mniejszości narodowej, którzy przystępują do egzaminu języka ukraińskiego jako przedmiotu obowiązkowego z języka mniejszości. Nie wiadomo jednak czy ta zmiana doprowadzi do wprowadzenia języka ukraińskiego jako języka dodatkowego we wszystkich szkołach w Polsce.
Werdykt
Informacja o tym, że we wszystkich polskich szkołach wprowadzono obowiązkowe nauczanie języka ukraińskiego, jest fałszywa. Jak wynika z naszej analizy, język ukraiński znaleźć można w planie lekcji tylko tych szkół lub oddziałów, gdzie jest on językiem nauczania mniejszości narodowej.
Przedstawiona w tej weryfikacji sprawa jest przykładem na to, że w dzisiejszym świecie łatwo wpleść kłamstwo w fakty. Stwarza to poważne zagrożenie – szczególnie w okresie wyborów parlamentarnych. Dezinformacyjne nagonki podczas kampanii wyborczej Donalda Trumpa z 2016 r. i referendum w sprawie Brexitu w Wielkiej Brytanii świadczą o niebezpieczeństwie, jakie kryje się w wykorzystywaniu towarzyszącego znaczącym wydarzeniom politycznym chaosu informacyjnego. W kampaniach wyborczych, w czasie których towarzyszą nam szczególne emocje i wielkie napięcie, manipulacja może doprowadzić do powstania podziałów społecznych i skierować debatę publiczną na niewłaściwą drogę. Dlatego tak istotne jest, aby wyborcy byli świadomi potencjalnych źródeł dezinformacji i potrafili samodzielnie weryfikować zasłyszane wieści, zanim podejmą jakiekolwiek decyzje.
